Czym są zaburzenia zachowania u dzieci
Zaburzenia zachowania u dzieci stanowią jedno z najtrudniejszych wyzwań w obszarze terapeutycznym wieku dziecięcego. Charakteryzują się uporczywymi wzorcami destrukcyjnych i antyspołecznych zachowań. Zaburzenia te mogą mieć długotrwałe skutki, dlatego skuteczne leczenie jest niezwykle istotne. Badania pokazują, że objawy zaburzeń zachowania zazwyczaj pojawiają się w okolicach 11. lub 12. roku życia i mogą utrzymywać się aż do okresu dorosłości.
Jakie są przyczyny zaburzeń zachowania u dzieci
Przyczyny zaburzeń zachowania są złożone i związane zarówno z czynnikami biologicznymi, jak i psychospołecznymi. Środowisko rodzinne odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu zdrowia psychicznego dziecka. Dzieci wychowujące się w rodzinach dysfunkcyjnych lub pełnych przemocy są bardziej narażone na rozwój problemów behawioralnych. Wspierające relacje rodzic-dziecko odgrywają istotną rolę w zapobieganiu zaburzeniom zachowania.
Typy zaburzeń zachowania
Do podstawowych typów zaburzeń zachowania zaliczamy:
- Zaburzenia opozycyjno-buntownicze (ODD) – dzieci z ODD wykazują wyzywające i trudne zachowania wobec dorosłych. Mogą sprzeciwiać się przestrzeganiu zasad i celowo prowokować konflikty. Chociaż niektóre z tych zachowań są normalne w okresie dojrzewania, dzieci z ODD mogą je przejawiać częściej lub bardziej intensywnie niż ich rówieśnicy.
- Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) – dzieci z ADHD mogą mieć trudności z koncentracją, nadmierną ruchliwością i impulsywnością. To zaburzenie może wpływać na ich funkcjonowanie w szkole, w domu i w relacjach społecznych.
- Zaburzenia zachowania (conduct disorder – [CD) – dzieci z CD wykazują uporczywe wzorce destrukcyjnych i antyspołecznych zachowań, takie jak agresja, kradzieże czy wandalizm.
Znaczenie wczesnej diagnozy i interwencji
Wczesna interwencja jest kluczowa, aby pomóc im rozwijać zdrowe nawyki zachowania. Skuteczne leczenie zaburzeń zachowania u dzieci opiera się na podejściu wielopoziomowym, uwzględniającym zarówno aspekty psychologiczne dziecka, jak i otoczenie rodzinne i społeczne. W terapii wykorzystuje się techniki zarządzania zachowaniem oraz psychoterapię, która pomaga dziecku radzić sobie z emocjami, rozwijać zdrowe relacje i radzić sobie ze stresem.
Warto zaznaczyć, że wczesna interwencja i wsparcie mogą pomóc dzieciom z zaburzeniami zachowania rozwijać zdolności potrzebne do osiągnięcia sukcesu w życiu. Dlatego, jeśli masz podejrzenia co do zachowań dziecka, warto skonsultować się z profesjonalistą w dziedzinie zdrowia psychicznego, aby uzyskać odpowiednią diagnozę i plan leczenia.
Jakie są objawy zaburzeń zachowania u dzieci
Zaburzenia w zachowaniu charakteryzują się cyklicznymi przejawami buntowniczymi, agresywnymi lub antyspołecznymi. W łagodniejszym lub wczesnym stadium mogą objawiać się epizodami gniewu, stałymi konfliktami, lekceważeniem norm społecznych, wykazywaniem złośliwego i mściwego zachowania, a także używaniem języka nieodpowiedniego w kontekście społecznym. Choć mechanizmy i źródła zaburzeń w zachowaniu mogą być zróżnicowane, kluczowym aspektem jest uzyskanie trafnej diagnozy, aby umożliwić odpowiednią terapię. Bez właściwego interweniowania, zaburzenia w zachowaniu mogą eskalować do bardziej poważnych problemów, takich jak przestępczość, porzucenie nauki czy zażywanie narkotyków.
Diagnoza zaburzeń zachowania
Diagnoza zaburzeń w zachowaniu może pomóc rodzicom i nauczycielom w lepszym zrozumieniu trudności, z jakimi boryka się dziecko, oraz w opracowaniu strategii wspierających jego rozwój. W niektórych przypadkach zaburzenia w zachowaniu mogą współistnieć z innymi schorzeniami, takimi jak autyzm czy zespół Tourette’a.
Aby zostało sklasyfikowane jako osoba z zaburzeniami w zachowaniu, powinny być spełnione następujące kryteria:
- poważne naruszenia norm – w tym kontekście mowa o naruszaniu reguł, które uważane są za właściwe w społeczeństwie; spóźnione powroty do domu, ucieczki z miejsca zamieszkania, regularne wagarowanie czy opuszczanie domu pomimo zakazu ze strony opiekunów;
- agresja – zarówno psychiczna, jak i fizyczna, a nawet seksualna; przejawianie okrucieństwa wobec ludzi i zwierząt. Występowanie przemocy wobec słabszych, kradzieże, wymuszenia, celowe poniżanie oraz zadawanie cierpienia innym;
- kradzieże, oszustwa i włamania – stosowanie kłamstw w celu osiągnięcia korzyści, oszukiwanie w celu uniknięcia konsekwencji, wtargnięcia do pojazdów, budynków, sklepów oraz innych zamkniętych przestrzeni;
- celowane uszkodzenia mienia innych – dziecko z premedytacją niszczy przedmioty należące do innych, dążąc do ich zniszczenia lub zadania bólu, w celu wyrządzenia komuś krzywdy lub spowodowania strat materialnych; w skrajnych przypadkach może także celowo podpalać pożary.
Oczywiście, nie wszelkie wymienione kryteria muszą być spełnione, aby uznać dziecko za osobę z zaburzeniami w zachowaniu. W celach diagnostycznych przyjmuje się, że w przeciągu kilku miesięcy dziecko powinno spełniać przynajmniej trzy spośród wymienionych kryteriów.
Znaczenie więzi i autorytetu rodziców
Choć w wielu przypadkach interwencja specjalisty psychoterapeuty w przypadku stwierdzenia zaburzenia zachowania jest nieodzowna, warto podkreślić, jak ważna jest również więź, jaką codziennie tworzymy z dzieckiem poprzez rozmowy, wspólne spędzanie czasu, interesowanie się jego problemami i rozterkami. Nie zawsze jest to łatwe, bo wyzbyć się tendencji do oceniania i krytycznego podejścia. Miejmy świadomość, że poczucie braku zrozumienia często rodzi frustrację i złość, a te prowadzą do poważnych konsekwencji, niekiedy mających finał w poważnych zaburzeniach zachowania.
Pozwólmy naszym dzieciom wyrażać swoje emocje, pokażmy że mają niezbywalne prawo, żeby się źle czuć i że rozumiemy, dlaczego ma to miejsce. Jeśli mimo wysiłków jest nam trudno zrozumieć reakcje emocjonalne dziecka, znajdźmy czas na to, aby mogło ono nam opowiedzieć o tym, jak się czuje i jak widzi świat swoimi oczami.
Warto równie podkreślić, że dzieci oprócz zrozumienia i zainteresowania potrzebują też stabilności, konsekwentnego postępowania rodziców i jasno postawionych grani. To wszystko daje im poczucie bezpieczeństwa i przewidywalności.
Niezwykle ważne jest zbudowanie swojego autorytetu w świadomości dziecka. Małe dziecko na traktuje autorytet rodziców bezwarunkowo i bezkrytycznie – rodzice jawią się dziecku jako osoby najlepsze pod każdym względem. Jednak wraz z rozwojem dziecka i normalnym procesem dojrzewania psychiki, zbieraniem nowych doświadczeń i kontaktami z innymi ludźmi (nauczycielami, rówieśnikami), autorytet rodzicielski zostaje poddany próbie i konfrontacji. Jeśli dzieci zauważą hipokryzję, niekonsekwencję, autorytet rodziców ulega osłabieniu, co może przełożyć się na skuteczność podejmowanych metod wychowawczych.
Ile kosztuje terapia zaburzeń zachowania dzieci w Łodzi?
Koszt terapii zależny jest od konkretnych potrzeb, a te wynikają z indywidualnego stanu pacjenta. Niekiedy potrzebnych jest tylko kilka spotkań z pacjentem i z jego rodzicami. Zgodnie z cennikiem poradni ceny sesji terapeutycznych kształtują się następująco:
- konsultacja psychiatryczna pierwszorazowa dorośli (40/60 min) – 200 zł
- konsultacja psychiatryczna kolejna wizyta dorośli (20/30 min) – 180 zł
- konsultacja psychiatryczna dzieci lub młodzieży pierwszorazowa (40/60 min) – 250 zł
- konsultacja wychowawcza dla rodziców (50 min) – 200 zł
- diagnoza psychologiczna 1 spotkanie(50 min), ilość spotkań ustalana z pacjentem indywidualnie – 300 zł
- sesja psychoterapii/konsultacja psychologa (50 min) – 180 zł.
